n   درمان

درمان سریع برای ADHD وجود ندارد اما علایم آن قابل کنترل هستند. والدین و آموزگاران باید به نکات زیر توجه داشته باشند.

در مورد این اختلال اطلاعات بیشتری کسب کنند.

برنامه تعلیم و تربیتی خاصی را متناسب با نیازهای کودک ایجاد و طرح‌ریزی نمایند.

ایجاد طرح دارو درمانی ، درصورتی که والدین و پزشک احساس کنند که کودک به دارو درمانی نیاز دارد.

به طور کلی درمان‌های اصلی اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی را می‌توان در چهار دسته کلی قرار داد. دارو درمانی از جمله رایج‌ترین درمان‌های این اختلال است. دسته دوم درمان‌ها شامل رفتاردرمانی می‌شود. سومین روش درمانی اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی، درمان‌های شناختی ـ رفتاری است. در چهارمین گروه درمان‌ها می‌توان از روش‌هایی مانند تنش‌زدایی، طب سوزنی، رژیم درمانی، آموزش والدین، ماساژ درمانی و استفاده از تکنولوژی‌های جدید مانند نوروفیدبک، نام برد.

·        ازنظر علمی پزشکی، درمان اولیه ی بیماران ADHD درمان دارویی است. هم چنین به علت ناتوانی های یاد گیری، مداخله ی آموزشی هم برای این بچه ها لازم است و به منظور جلوگیری از تداوم کلیشه سازی های نامطلوب لازم است الگوی خانوادگی هم ارزیابی شود. به طورکلی، ترکیبی از دارودرمانی، درمان با رژیم غذایی ورفتار درمانی دراغلب اوقات مورد استفاده قرار می گیرد. جالب این است که بعضی از داروهای تجویزی، خود تحریک کننده هستند.

داروهایی که بیش تر در این کودکان مورد استفاده قرارمی گیرد عبارت اند از: متیل فنیدات(M ethyl Phenidate) با نام تجاری ریتالین (Ritalin) ودکسترو آمفتامین(Dextro amphetamine) با نام تجاری دکسدرین(Dexedrine) و پمولین(Pemolin) با نام سایلرت(Cylert)و باید این داروها با روش رفتاردرمانی توأم شوند تا نتیجه ی مطلوب تر حاصل شود. این داروها باید زیرنظر روان پزشک تجویز شوند.

آثار جانبی عمده ی این داروها عبارت اند از:اختلال خواب و اشتها، افزایش تعداد نبض، فشارخون، تحریک پذیری درپی قطع دارو، تمرکز توجه افراطی، تیک های حرکتی و ممکن است در اثر این داروها تشدید شوند. تخمین زده می شود که 20 درصد موارد بیش فعالی در واقع ناشی از حساسیت های غذایی باشند مشاهده شده است که حذف موارد افزودنی از رژیم غذایی درکاهش علایم بیش فعالی در خیلی از کودکان بسیار کارساز بوده است.

·        درمان بیش فعالی کودک با غذا

رژیم غذایی فین گلد که توسط دکتربن فین گلد ( B en Feingold) درسال 1975درسانفرانسیسکو ارائه شد پایه و اساس بعضی از الگوهای درمان با رژیم غذایی را دراین خصوص تشکیل می دهد. این الگو شامل پرهیز از غذاها و نوشابه هایی است که دارای ماده ای به نام سالیسلات Sali cylates هستند.این ماده درترکیب آسپرین نیز موجود است.

با توجه به تحقیقات انجام شده می توان گفت برای کاهش شیطنت کودکان بیش فعال(ADHD) که خیلی پُر جنب و جوش هستند، و به اصطلاح خیلی شلوغ می کنند، مصرف مواد مغذی زیر مفید است:-

 اسیدهای چرب ضروری: تحقیقات بسیاری نشان داده اند که غلظت اسیدهای چرب "امگا-3" و "امگا-6" در این افراد به مقدار زیادی پایین تر است و این کودکان، علائم کمبود اسیدهای چرب ضروری مانند تشنگی زیاد را نشان می دهند.

کنجد، تخمه ی کدو تنبل و تخمه ی آفتابگردان منابع خوبی از اسیدهای چرب امگا-6 و ماهی آزاد و ساردین، از منابع خوب اسیدهای چرب امگا-3 می باشند.

- ویتامین B6: ویتامین B6 یک کوفاکتور ضروری برای اغلب مسیرهای متابولیکی اسیدهای آمینه، شامل مسیرهای دکربوکسیلاسیون برای دوپامین، آدرنالین، وسروتونین می باشد. از این طریق، ویتامین های گروه B سبب بهبود رفتار در برخی کودکان مبتلا به ADHD شده است. در برخی کودکان بیش فعال، سطح سروتونین خون پایین است، در نتیجه دوز بالای ویتامین B6 با افزایش میزان سروتونین خون سبب بهبود علائم می شود.

- آهن:کمبود آهن، دقت و توجه را به میزان قابل توجهی کاهش داده و به مکمل یاری پاسخ مثبت می دهد. برخی مطالعات نشان داد که با مکمل یاری آهن، 30 درصد بهبود در این کودکان مشاهده شده است.

- منیزیم:برخی بررسی ها نشان داده اند که کمبود منیزیم اغلب در ADHD دیده می شود و با دریافت منیزیم، بیش فعالی به طور قابل ملاحظه ای کاهش می یابد.

- روی: چندین مطالعه نشان داده است که این ماده ی معدنی در سرم افراد مبتلا به بیش فعالی کم است که می تواند ناشی از کاهش دریافت یا جذب آن باشد. بر طبق دیگر مطالعات دریافت روی از طریق تغذیه ممکن است در پاسخ این کودکان به دکستروآمفتامین موثر باشد. 

برخی داروهای گیاهی، به دلیل خواص آرام بخش و ضد اضطراب در درمان این کودکان بسیار رایج است، زیرا کودکان بیش فعال،مکررا دچار مشکلات خواب می شوند.از جمله رایج ترین این گیاهان آرام بخش می توان به سنبل الطیب و گل ساعتی اشاره نمود 

غذاهایی که باید از خوردن آن ها اجتناب نمود عبارت اند از:

- شکر و غذاهای حاوی آن مانند: بیسکویت، کیک، شیرینی، شکلات و نوشابه های شیرین.

اگرچه اغلب شکر به عنوان علتی برای بیش فعالی ذکر می شود،اما مطالعات کنترل شده، تاثیرات منفی آن را بر روی رفتار اثبات ننموده اند. گرچه شواهد اندکی موید تاثیر شکر بر روی رفتار است، اما باید فواید کاهش مصرف شکر را مد نظر داشت.

غلات صبحانه، نان جو، برنج، ماکارونی و سیب زمینی از مواد غذایی نشاسته ای هستند که عوارض جانبی ندارند.

- بادام، سیب، زردآلو، کشمش، هلو، آلو، پرتقال، توت، گوجه فرنگی و خیار (حاوی سالیسیلات های طبیعی).

- رنگ ها مانند تارترازین (نوعی رنگ غذایی به رنگ نارنجی) که در غذاهای آماده بسته بندی شده، آدامس، شکلات، آب لیمو، سس ها، کمپوت ها، کنسرو نخودفرنگی، نوشابه های گازدار وجود دارد.

- اسید بنزوئیک (نوعی نگهدارنده مواد غذایی)، در مرباها،پوره میوه ها، آب میوه ها، ترشی ها و سس های سالاد استفاده می شود.

- نوشابه های گازدار که به دلیل محتوای بالای فسفر آن ها و برهم زدن تعادل کلسیم و فسفر بدن می توانند منجر به بیش فعالی شوند.

- قهوه، چای، کولا و سایر نوشیدنی های حاوی کافئین می توانند علائم بیماری را تشدید نمایند.

نکات مهم: 

تجمع فلزات سمی همانند سرب، آرسنیک، آلومینیوم، جیوه، یا کادمیوم نیز می تواند سبب مشکلاتی در یادگیری و رفتار کودکان شود. سرب می تواند سبب تخریب ادراک و رفتار کودکان شود. بر اساس تحقیقات، اصلاح سطح سرب بدن ( از طریق مواد شلاته کننده مانند ویتامین)، در کودکان بیش فعالی که میزان سرب بالاتری داشتند، موجب بهبود رفتار قابل ملاحظه ای گردید.

مصرف مکرر آنتی بیوتیک ها ( به ویژه برای عفونت های گوش) در دوران کودکی می تواند سبب عدم تعادل باکتری های مفید در کودکان و در نتیجه علائم جسمانی و تغییرات رفتاری در آن ها شود. مصرف پروبیوتیک مناسب به همراه یک رژیم کم شکر و بدون کربوهیدرات های تصفیه شده می تواند در برقراری مجدد این تعادل موثر باشد.

احتمال خطر کمبودهای حاشیه ای برخی ریز مغذی ها در کودکان مبتلا به ADHD، به دلیل عادات غذایی نامعقول و کاهش اشتهای ناشی از درمان با داروهای محرک بیشتر است.

آلرژی‌های غذایی 

 آلرژی‌های غذایی می‌ توانند باعث بروز نشانه‌هایی از بیش فعالی شوند برای مثال : شکر، شکلات،‌ تخم مرغ،گندم ،‌ رنگ‌ها، طعم دهنده‌ها، ‌افزودنی‌ها و ذرت. (در حال حاضر حذف این مواد از برنامه غذایی کودکان آسان نیست زیرا به راحتی در دسترس کودکان است.)اگر این مواد غذایی را تا 2 هفته حذف کنیم بعد از 2 هفته هر 2روز در میان می‌ توانیم به غذای کودک هر کدام را اضافه کنیم. به‌وسیله حذف کردن این مواد از برنامه غذایی و بازگرداندن آن بعد از مدتی می‌ توانید تشخیص دهید که آیا کودکان نشانه‌هایی از بیش فعالی دارند یا خیر ؟