با توجه به پیچیدگی عقب ماندگی ذهنی و عدم دست یابی به یک تعریف کامل و جامع از عقب ماندگی ذهنی به نحوی که مورد پذیرش تمامی متخصصین فن باشد در زمینه علل عقب ماندگی ذهنی دانشمندان ومحققان تا کنون به بیش از دو هزار علت اشاره نموده اند. در حالی که بسیاری از علل عقب ماندگی ذهنی نا شناخته مانده است. برای سهولت می توان علل و شرایط به وجود آمدن عقب ماندگی ذهنی را به شرح زیر بیان نمود (تفکیک علل مختلف عقب ماندگی ذهنی امری ساده نیست در واقع جدانمودن عوامل ژنتیکی و محیطی و فرهنگی به طور کاملا مشخص تقریبا غیر ممکن به نظر میرسد    ).

انجمن نقایص ذهنی در آمریکا عومل عقب ماندگی ذهنی را در نُه گروه به قرار زیر مطرح کرده است     :

1عفونت ومسمومیت ها

2زخم یا عوامل فیزیکی

3تغذیه و سوخت و ساز

4بیماری های مغزی فاحش

5ناهنجاری های کروموزومی

6اختلالات دوران حاملگی

7عقب ماندگی های ناشی از اختلالات روانی

8تاثیر عوامل محیطی   

9عوامل ناشناخته قبل از تولد