همه ما وشما به خوبی می دانیم که نقش الگویی پدر ؛مادر ومعلم درتکوین شخصیت کودکان برهیچکس پوشیده نیست چون طبق یک نظر سنجی که از دانش آموزان دبیرستان های دخترانه شهر اصفهان در یکی از نواحی آموزش وپروش صورت گرفته است در پاسخ به این سؤال که شما از چه کسی بیشتر حرف شنویی دارید وبه عبارت دیگر الگوی شما درزندگی فردی چه کسانی می باشند 90% آنها بالاتفاق گفته اند پدر ؛مادرومعلم ونیز از آنجا که فراهم نمودن زمینه های مناسب تربیتی ؛ عاطفی و اجتماعی مناسب در خانه ومدرسه برای فرزندان ازمهمترین وظایف اصلی پدر ؛مادر ومعلم می باشد تا بچه ها به جایی غیر از مدرسه وخانه به عنوان یک پایگاه امن ومورد اعتماد فکر نکنند ونظر به اینکه اغلب مشکلات اخلاقی ؛ رفتاری وعاطفی فرزندان ریشه در ضعیف بودن مهارتهای ارتباطی والدین ومعلمین با آنان دارد دراین گفتار سعی می شود شیوه های مطلوب بر قراری ارتباط با فرزندان که همان آنتن های موثر ارتباطی می باشد را یاد آور شویم.

1)   سعی کنید فرزندان خود را ازهرجهت بشناسید آگاهی کامل از استعدادها توانایی ها ؛ضعفها علائق ونیز حساسیتهای عاطفی ؛اجتماعی واخلاقی آنان به پدر ومادر این امکان را می دهد تابتوانند راحت تر بااوارتباط برقرار کرده وبه تبع آن در مشکلات به وی کمک کنند. اگر شما به عنوان پدر ومادر بدانید که فرزند دلبند شما ازچه چیزی خیلی بدش می آید ویا دوست دارد با چه افرادی معاشرت داشته باشد ویا اینکه به چه مواردی خیلی حساس می باشد ویا اینکه به چه موضوعات درسی بیشتر علاقه دارد وبه چه حرفه ویا شغلی ببیشتر تمایل نشان می دهد مطئنا شناخت شما از فرزندتان دقیق وعمیق خواهد بود درنتیجه انتظارات خودرا منطبق بر این شناخت تنظیم می کنید.

2)   توصیه می شود ارتباط مستمر وهمیشگی با معلم فرزندتان را سر لوحه برنامه های کاری وروزانه ی خویش قرار دهید چون در سایه ی این ارتباط اغلب مشکلات اخلاقی ؛رفتاری ؛عاطفی ؛ درسی واجتماعی شناسایی شده وبا هم فکری وهمکاری معلم وشما به خوبی حل می گردد. تجربیات نشان می دهد کسانی که ارتباط همیشگی با معلم فرزندان خود داشته اند ودر زمینه های مختلف به رایزنی پرداخته اند در مقایسه با کسانی که اصلا به مدرسه سر     نزده اند در تربیت همه جانبه فرزندان خود به مراتب موفق تر بوده اند.

3)   مهارت خوب سخن گفتن را در آنها تقویت کنید. امروزه توان برقراری ارتباط با دیگران از طریق کلام؛ یک هنر است . کودک شما باید بیاموزد که چگونه بادیگران سخن بگویدازچه لحن وبیانی ودرچه موقعیت هایی استفاده کند خوب سخن گفتن را آنها درنوع برقراری ارتباط کلامی پدر ومادر جستجو می کنند پس شما به عنوان پدر ومادر باید در گزینش کلمات و لحنی که از آن استفاده می کنید بسیار دقت کنید .این وظیفه بر دوش معلمان نیز سنگینی می کند چرا که یکی از اهداف مهم زبان آموزی در کتاب بخوانیم وبنویسیم تقویت خوب سخن گفتن می باشد.

4)   سعی شود فرصت اظهار نظر وابراز عقیده به آنها داده شود این تفکر بسیار غلط وغیر منطقی است که بگوییم تو حالا بچه ای این فضولیها به تو نیامده!آنها نیز مثل بزرگتر ها حق دارند در تمامی زمینه ها ومسائل مورد علاقه خود به اظهار نظر بپر دازند . بدیهی است اگر نظرات آنها را درتصمیم گیری های خانوادگی دخالت داده وبه آنها توجه کنیم یقینا به پرورش ومتعادل نمودن شخصیت فرزندانمان کمک مؤثری نموده ایم. . خیلی از کسانی که علیرغم مدارج تحصیلی بالا قادر نیستند حرف خودرا به راحتی روبروی جمع بزنند ونمی توانند ازحقوق اساسی خود به عنوان یک شهروند دفاع کنند شاید به دلیل به توجهی به صحبت های آنها در خانواده در دوران کودکی باشد

  5)  نکات مثبت وبرجسته ومهم آنهارا به موقع تشویق وتقویت کنید تشویق به موقع رفتارهای خوب ومثبت آنان ضمن آن که آن رفتارهارا تقویت وبه عادت مبدل خواهد کرد زمینه خاموشی رفتارهای ناپسند رانیز فراهم می سازد . برای مثال اگر فرزند شما امروز در درس ریاضی نمره ی 25/9 می گیرد وفردا این نمره به 75/9 تغییر می یابد بلافاصله باید مورد توجه والدین وتشویق آنها قرار گیرد واین تصور که 75/9 نمره قابل توجهی نیست بسیار اشتباه است شما باید وضعیت امروز فرزند خودرا با دیروز وروزهای قبلش مقایسه کنید.

  6)  برای آنها شنونده ی خوبی باشید ؛آنقدر بگویید که می توانید بشنوید شما می دانید بچه ها به تناسب موقعیت ویا علایق خود دوست دارند در زمینه های مختلف (مدرسه ؛ معلم ؛دوستان و...) برای بابا ویا مامان صحبت کنند لذا پدر ومادر باید تحمل شنیدن حرفهای اورا داشته باشند وخستگی وکم حوصلگی خود را بهانه نکنند. اگر می خواهید مهارت خوب شنیدن وگوش کردن را به عنوان یکی از مهارتهای مهم زبان آموزی به فرزندانتان بیاموزید باید باعلاقه به صحبتهای آنها گوش فرا دهید.

  7)  از مقایسه فرزند خود با همسالان ویا دوستان وهمکلاسی هایش به شدت بپرهیزید. چون      همه ی انسانها مثل هم نیستند ودرتمام زمینه ها با هم فرق دارند باتوجه به این آیه ی قرآن که می فرماید ((انا خلقناکم اطوارا )) به درستی که ماشمارا طورطور آفریدیم اهمیت توجه به تفاوتهای فردی فرزندان بیش از پیش روشن می شود.بنابر این مقایسه کردن ؛موفقیت دیگران را به رخ فرزندانمان کشیدن وانتظارات غیر واقع بینانه ازاو داشتن همانند مین های انفجاری است که سرراه شخصیت آنها قرار می دهیم که هر لحظه احتمال انفجار آنها وجود دارد. درواقع با مقایسه های غیر منطقی به خردشدن شخصیت آنها کمک می کنیم. ازفرزندانتان درحد توانشان انتظارداشته باشید وبا توجه به شرایط جسمانی ؛روانی وذهنی خودشان از آنان مسئولیت بخواهید.

8) سعی کنید در اموروزانه ی زندگی خود نظم را سرلوحه ی برنامه های خویش قرار دهید وبه فرزندان نیز الگوی واقعی نظم را بیاموزید.به موقع بیدار شدن ؛به موقع غذا خوردن ؛به موقع مسواک زدن وبه موقع خوابیدن ویا انجام به موقع تکالیف از جمله مصادیق نظم می باشد که باید به فرزندان بیاموزید وسعی نکنید هر روز خودتان مسئولیت مرتب کردن وسایلش را برعهده بگیرید. بهترین راه عملی آموزش نظم به کودکان این است که از آنها بخواهید با سلیقه ی خودشان اتاقشان را مرتب کنند. بعداز این که کارشان تمام شدآنها را تشویق کنید.شما به عنوان پدر ومادر با عمل به تعهدات خود؛ انجام به موقع کارها ومرتب نمودن وسایل شخصی خود می توانید الگوی بسیار خوبی در این زمینه باشید.

9)   پیوسته درحضور او ودیگران این مسئله را که هوش او خوب است به زبان نیاورید وتکرار نکنید چون با این کار به صورت غیر منطقی غرور اورا افزایش می دهید واین امر مانع پیشرفت های بعدی است.

 10)    همیشه ارتباط صمیمی وعاطفی عمیق ومحکمی با فرزندان خود داشته باشید واز این طریق نیازهای عاطفی وروانی اورا تامین کنیدتا آنها به خانواده به عنوان یک پایگاه امن عاطفی واجتماعی نگاه کنند. محبت کردن به او باعث امنیت وهمدلی می شود سعی کنید با او به گردش وتفریح بروید تا او به شما به عنوان پدر ومادر کاملا اعتماد نموده وشمارا از خودش بداند. شاید یکی از مهمترین دلایلی که فرزندان بعضی حرفها را به شما نمی زنند ویا پنهان کاری می کنند ریشه در بی اعتمادی آنها به شما داشته باشد. اگر فرزند شما آنچه را که بیرون دیده ویا شنیده ویا برایش اتفاق افتاده عینا برای شماتعریف می کند ویا از همه ی کارهایش اطلاع کافی دارید به خودتان تبریک بگویید چون او به شما اعتماد کامل دارد در غیر این صورت برای رفع   این مشکل حساس ومهم چاره اندیشی کنید. برر سی ها نشان می دهد خیلی از افرادی که درجامعه ی امروزی برای نوامیس مردم مزاحمت ایجاد می کنند واز آنها به عنوان اراذل واوباش یاد می شود ودچار ناهنجاریهای اجتماعی (اعتیاد ؛روابط نامشروع ودزدی) شده اند از کسانی هستند که پایگاه مهم عاطفی وخانوادگی آنان متزلزل شده است

 11)    آنهارا تشویق کنیم درس را خوب بفهمند تاحفظ کنند واگر می خواهید به این هدف برسید می بایست زمینه ی کاربردی شدن دروس را از طریق فعالیت های خارج ازکلاس به خوبی فراهم کنید بنا براین سؤالات شما از آنها باید کاملا کاربردی ؛فهمیدنی وعملی باشد دراین زمینه با معلم فرزندتان مشورت کنید.

12) در انتخاب دوست آنهارا آزاد بگذارید شما ققط می توانید ویژگی های یک دوست خوب ویا بد ونتایجی که ارتباط با دوست خوب ویا بد برزندگی او دارد را برایش تشریح کنید او خودش باید با توجه به ملاکهای تعیین شده به انتخاب دوست بپردازد . اگر اوازشما درمورد فرد خاصی سؤال کرد شما اورا راهنمایی کنید وبرای او تصمیم نگیرید.

13) به سؤالات او بادقت وظرافت پاسخ دهید چون کودکانی که در گروه سنی 5تا10سال قرار دارند در اوج کنجکاوی می باشند بنا براین دوست دارند از همه چیز وهمه کس وهمه ی وقایع سر دربیاورند این حق طبیعی آنهاست پس پرسشهای آنها را بی پاسخ نگذارید وبا توجه به شرایط سنی؛ عقلی وعاطفی آنها به سؤالات آنان پاسخ دهید. آیا تابه حال چنین گناهی      ر امرتکب شده اید که به فرزند خود بگویید حالا سرم شلوغه ؛بگذار بعدا راجع به این موضوع باهم صحبت می کنیم ؟ امروز وحالا برای فرزند خود وقت بگذارید.

14) کودکان انتظار دارند پدر ومادر آنها بررفتار آنان داشته باشند وخوب وبد گفتار آنها برای پدر ومادر اهمیت داشته باشد پس با نظارت وراهنمایی خود این نیاز مهم در بهداشت روانی فرزندانتان را فراهم کنید.