چرا فاطمه، فاطمه است؟

در مورد اینکه چرا نام مبارک صدیقه کبری(س)، فاطمه است، روایاتی وجود دارد که ابعاد وجودی این حوریه انسیه را بیان می کند. به قول استاد ما جناب آقای حاج محمد جواد فاضل لنکرانی، حوزه باید در کنار امام شناسی، مسئله ی فاطمه شناسی را نیز مطرح نماید.

شناخت این شخص در ابعاد فکری انسان غیر معصوم نمی گنجد، هر کس فراخور فهم و معرفت خود او را به گونه ای معرفی می کند؛ ولی حق شناخت او را پیامبر خدا(ص) و علی مرتضی(ع) در درجه اعلی و اولاد طاهرینش ادا کردند، اما:

آب دریا را اگر نتوان کشید              هم به قدر تشنگی باید چشید

یادم نمی رود در اوائل درسمان، استادی داشتیم که مباحث اخلاقی می گفت(جناب حجت الاسلام فاطمیان، امام جمعه کنونی اقبالیه، قزوین) و هر جا که از توصیف چیزی باز می ماند، می گفت:

جائی که عقاب پر بریزد                 از پشه لاغری چه خیزد

ما نیز اعتراف می کنیم، از توصیف این بانوی آسمانی عاجزیم، اما به مدد روایات اهلبیت(ع) مختصر معرفتی به دست آورده ایم که در سبد اخلاص تقدیم دوستان می نماییم، امید است که تا این نوشته هست، به فضل آن ملکه عرشی، و بضعة النبی برای این حقیر اجر و استمداد الهی رقم بخورد.

فاطمه زهرا(س) در روایات چنین توصیف شده:

1-    فاطمه، فاطمه نامیده شد چون، او و شیعیانش از آتش دوزخ باز داشته شده اند.[1]

ٍ قَالَ حَدَّثَنَا عَلِیُّ بْنُ مُوسَى الرِّضَا وَ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ ع قَالَا سَمِعْنَا الْمَأْمُونَ یُحَدِّثُ عَنِ الرَّشِیدِ عَنِ الْمَهْدِیِّ عَنِ الْمَنْصُورِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ قَالَ قَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ لِمُعَاوِیَةَ أَ تَدْرِی لِمَ سُمِّیَتْ فَاطِمَةُ فَاطِمَةَ قَالَ لَا قَالَ لِأَنَّهَا فُطِمَتْ هِیَ وَ شِیعَتُهَا مِنَ النَّارِ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ص یَقُولُه‏

2-     فاطمه، فاطمه نامیده شد چون، خدای کریم دوستانش را از آتش جهنم حفظ می کند.[2]

یَحْیَى بْنِ أَبِی کَثِیرٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ قَالَ إِنَّمَا سُمِّیَتْ فَاطِمَةُ فَاطِمَةَ لِأَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ فَطَمَ مَنْ أَحَبَّهَا مِنَ النَّارِ

3-     فاطمه، فاطمه نامیده شد چون، او و شیعیانش از آتش دوزخ باز داشته شده اند.[3]

عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أَبِیهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص یَا فَاطِمَةُ أَ تَدْرِینَ لِمَ سُمِّیْتِ فَاطِمَةَ فَقَالَ عَلِیٌّ ع یَا رَسُولَ اللَّهِ لِمَ سُمِّیَتْ قَالَ لِأَنَّهَا فُطِمَتْ هِیَ وَ شِیعَتُهَا مِنَ النَّارِ

4-     فاطمه، فاطمه نامیده شد چون، او از حیض حفظ شده است.[4]

عن الصَّادِقُ ع تَدْرِی أَیَّ شَیْ‏ءٍ تَفْسِیرُ فَاطِمَةَ قَالَ فُطِمَتْ مِنَ الشَّرِّ وَ یُقَالُ إِنَّمَا سُمِّیَتْ فَاطِمَةَ لِأَنَّهَا فُطِمَتْ عَنِ الطَّمْثِ

5-     فاطمه، فاطمه نامیده شد چون، او و شیعیانش از آتش دوزخ و دشمنانش از شناخت او باز داشته شده اند.[5]

عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ ع عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَعَاشِرَ النَّاسِ تَدْرُونَ لِمَا خُلِقَتْ فَاطِمَةُ قَالُوا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ أَعْلَمُ قَالَ خُلِقَتْ فَاطِمَةُ حَوْرَاءَ إِنْسِیَّةً لَا إِنْسِیَّةٌ وَ قَالَ خُلِقَتْ مِنْ عَرَقِ جَبْرَئِیلَ وَ مِنْ زَغَبِهِ قَالُوا یَا رَسُولَ اللَّهِ اسْتَشْکَلَ ذَلِکَ عَلَیْنَا تَقُولُ حَوْرَاءُ إِنْسِیَّةٌ لَا إِنْسِیَّةٌ ثُمَّ تَقُولُ مِنْ عَرَقِ جَبْرَئِیلَ وَ مِنْ زَغَبِهِ قَالَ إِذاً أُنَبِّئُکُمْ أَهْدَى إِلَیَّ رَبِّی تُفَّاحَةً مِنَ الْجَنَّةِ أَتَانِی بِهَا جَبْرَئِیلُ ع فَضَمَّهَا إِلَى صَدْرِهِ فَعَرِقَ جَبْرَئِیلُ ع وَ عَرِقَتِ التُّفَّاحَةُ فَصَارَ عَرَقُهُمَا شَیْئاً وَاحِداً ثُمَّ قَالَ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ قُلْتُ وَ عَلَیْکَ السَّلَامُ یَا جَبْرَئِیلُ فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ أَهْدَى إِلَیْکَ تُفَّاحَةً مِنَ الْجَنَّةِ فَأَخَذْتُهَا وَ قَبَّلْتُهَا وَ وَضَعْتُهَا عَلَى عَیْنِی وَ ضَمَمْتُهَا إِلَى صَدْرِی ثُمَّ قَالَ یَا مُحَمَّدُ کُلْهَا قُلْتُ یَا حَبِیبِی یَا جَبْرَئِیلُ هَدِیَّةُ رَبِّی تُؤْکَلُ قَالَ نَعَمْ قَدْ أُمِرْتَ بِأَکْلِهَا فَأَفْلَقْتُهَا فَرَأَیْتُ مِنْهَا نُوراً سَاطِعاً فَفَزِعْتُ مِنْ ذَلِکَ النُّورِ قَالَ کُلْ فَإِنَّ ذَلِکَ نُورُ الْمَنْصُورَةِ فَاطِمَةَ قُلْتُ یَا جَبْرَئِیلُ وَ مَنِ الْمَنْصُورَةُ قَالَ جَارِیَةٌ تَخْرُجُ مِنْ صُلْبِکَ وَ اسْمُهَا فِی السَّمَاءِ مَنْصُورَةُ وَ فِی الْأَرْضِ فَاطِمَةُ فَقُلْتُ یَا جَبْرَئِیلُ وَ لِمَ سُمِّیَتْ فِی السَّمَاءِ مَنْصُورَةَ وَ فِی الْأَرْضِ فَاطِمَةَ قَالَ سُمِّیَتْ فَاطِمَةَ فِی الْأَرْضِ لِأَنَّهُ فَطَمَتْ شِیعَتَهَا مِنَ النَّارِ وَ فُطِمُوا أَعْدَاؤُهَا عَنْ حُبِّهَا وَ ذَلِکَ قَوْلُ اللَّهِ فِی کِتَابِهِ وَ یَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ بِنَصْرِ اللَّهِ بِنَصْرِ فَاطِمَةَ ع

6-     فاطمه، فاطمه نامیده شد چون، خدای کریم او و فرزندانش و کسی که خدا را با ایمان و توحید ملاقات کند را از آتش جهنم حفظ می کند.[6]

عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنِ یَزِیدَ عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ عَنْ عَلِیٍّ ع قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ص یَقُولُ سُمِّیَتْ فَاطِمَةَ لِأَنَّ اللَّهَ فَطَمَهَا وَ ذُرِّیَّتَهَا مِنَ النَّارِ مَنْ لَقِیَ اللَّهَ مِنْهُمْ بِالتَّوْحِیدِ وَ الْإِیمَانِ بِمَا جِئْتُ بِهِ

7-    فاطمه، فاطمه نامیده شد چون، خلق از معرفتش بازداشته شده اند(عاجزند).[7]

عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ قَالَ إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ اللَّیْلَةُ فَاطِمَةُ وَ الْقَدْرُ اللَّهُ فَمَنْ عَرَفَ فَاطِمَةَ حَقَّ مَعْرِفَتِهَا فَقَدْ أَدْرَکَ لَیْلَةَ الْقَدْرِ وَ إِنَّمَا سُمِّیَتْ فَاطِمَةَ لِأَنَّ الْخَلْقَ فُطِمُوا عَنْ مَعْرِفَتِهَا